Kunsthistorisch begrip, afgeleid van het Italiaanse maniera, dat manier of stijl betekent. In beperkte zin: het streven naar een versterkt, dikwijls gekunsteld, stijlgevoel. In de kunstgeschiedenis wordt maniërisme sinds het begin van de twintigste eeuw gebruikt om een zelfstandige stijlperiode te onderscheiden, volgend op de (hoog) renaissance en voorafgaand aan de barok (globaal van circa 1520 tot circa 1700). Hoofdkenmerken van maniëristische kunst zijn niet-realistisch kleurgebruik, disproportionering van de menselijke figuren, grote variatie, bijvoorbeeld in de houding van de figuren, alsmede ingewikkelde composities. Overzichtelijkheid en een ‘‘waarheidsgetrouwe’’ weergave van het onderwerp, die de kunst van de renaissance typeren, zijn ondergeschikt gemaakt aan variatie en complexiteit. Vanuit Italië is het maniërisme in de loop van de zestiende eeuw uitgewaaierd over Europa.
